Giriş
Arkadaşlar, hepimiz bir tartışmanın ya da sosyal medya paylaşımlarının ortasında kalmışızdır: birisi bize küfür ettiğinde tepki olarak “ben de aynısını yaparım” demek o kadar cazip geliyor ki. Ama işin içinde bir de hukuk boyutu var — ve aslında bu tepki meselesi o kadar basit değil. Bugünkü yazıda Türk Ceza Kanunu (TCK) çerçevesinde “küfür edene küfür etmek” suç mudur?” sorusunu birlikte, kökeninden geleceğe kadar, samimi bir dille ama kapsamlıca inceleyeceğiz.
—
Konunun Kökenleri
İnsanlık tarihi boyunca hakaret, sövme ve aşağılama sözleri kültürden kültüre farklı biçimlerde var olmuş. Sözlü çatışma, topluluk içi düzenin sınırlarını test eden bir mecra olmuştur. Modern hukuk sistemleri de bunun farkında; bireyin onur, şeref ve saygınlığı gibi soyut değerleri korumayı amaçlıyor. Türkiye’de bu koruma işi, TCK’nın “Onur‑Şeref‑Saygınlık’a Karşı Suçlar” başlıklı hükümleriyle somutlaşıyor. ([develiogludag.com][1])
Özetle: “Birine küfür etmek” diye düşündüğümüz eylem her zaman direkt bir suç olmaz; ama sözlerin muhtevası, bağlamı, hedefi ve salt sövme mi yoksa onuru zedeleyen nitelikte mi olduğu belirleyici hale geliyor.
—
Günümüzdeki Yansımaları
Hukuki durumu
TCK’nın 125. maddesi uyarınca: “Bir kimseye, onur, şeref ve saygınlığını rencide edebilecek nitelikte somut bir fiil veya olgu isnat eden ya da sövme suretiyle… kişi” suç işlemiş sayılıyor. ([Dayı Bilir][2]) Basit hakaret suçu için ise genellikle 3 aydan 2 yıla kadar hapis ya da adli para cezası söz konusu olabilir. ([Avukatistan][3])
Ancak önemli nokta: sadece “küfür ettim” demek henüz suçun kesin oluştuğu anlamına gelmiyor. Çünkü hukuk sistemimiz “hakaret suçunu” somut unsur ve kastla beraber değerlendiriyor: hedef belirli olmalı, mağdur öğrenmeli, sözün mahiyeti itibariyle onur‑şeref saygınlık zedeleyici olmalı. ([Ozkok Hukuk][4])
Sosyal medya ve dijital ortam
Bugünün dijital çağında, küfür ve hakaret yalnızca sokakta değil; forumlarda, yorumlarda, sosyal medya paylaşımlarında da karşımıza çıkıyor. Bu ortamlar mahkeme açısından yeni delil yöntemleri, suçun hedefe ulaşması, mağdurun algısı gibi yeni sorular doğuruyor. ([Avukatistan][5])
Arkadaş ortamı, bulikangenilik
Günlük hayatta “şaka olsun” diye yapılan küfürleşmeler, grup dilinde normalleşen hakaretvari ifadeler… Hukuk açısından sonuçları olabilir mi diye baktığımızda, “nizamlı ifade” ile “hakaret” sınırlarının bulanıklaştığını görüyoruz. Yani bir grubun içindeki şaka dahi mağdurun onur hissini zedeleyebilir ve şikâyet halinde sürece dönüşebilir.
—
“Küfür edene küfür etmek” durumunda ne oluyor?
Şöyle düşünelim: A kişisi bize hakaret ediyor. B kişi olarak biz de karşılık veriyoruz. Bu durumda B’nin eylemi otomatik suç teşkil ediyor mu? Hukuktan biraz kopmadan cevap şöyle:
A’nın hakaret niteliği taşıyan sözü, mağdurun onur‑şeref‑saygınlık değerini zedelemişse ve şikâyet edilmişse A suç işlemiş olabilir.
B’nin karşı hakareti de aynı şartları taşıyorsa, o da suç işlemiş olabilir. Yani “karşılık hakaret” hukuka göre “beni hakaret etti ama ben de ettim o yüzden sorun olmaz” demek yeterli değil.
Hukukta “karşılıklı hakaret” hali, bazı indirim sebeplerine yol açabiliyor (örneğin mağdurun provoke etmesi, mağdur‑fail durumunun dengede olması gibi). ([Yandex][6])
Ayrıca bağlam büyük: “Ben seni eleştiriyorum” ile “Sen şerefsizsin, kahpe…” arasında fark var. Eleştiri hakkı ifade özgürlüğü kapsamında olabilir; ancak onur kırıcı hakarete dönüşürse suç olabilir. ([Ferhat Bulut][7])
Dolayısıyla, birine küfür eden kişiyle aynı şekilde karşılık verenin durumu, “otomatik affedilme” veya “zorunlu savunma hakkı” anlamına gelmiyor. Suçun oluşup oluşmadığı, sözlerin niteliği, hedef, kasten hareket edilip edilmediği gibi kriterlere bağlı.
—
Gelecekteki Potansiyel Etkiler
1. Dijital dünyanın genişlemesi: Sosyal medya, canlı yayın, anlık mesajlaşma derken “küfür” hızlı ve geniş kitlelere ulaşabiliyor. Bu da hem mağdur sayısını hem hukuk sürecini daha karmaşık hale getiriyor. Dijital delil, ifade özgürlüğü vs. gibi yeni normlar önümüzde.
2. Toplumsal normların değişmesi: Kültürel olarak hakaret ve küfür algıları değişiyor; “biraz sert konuşma” deyip geçilen ifadeler gelecekte yargı önünde farklı değerlendirilebilir.
3. Hukuki adaptasyon: Mevcut düzen TCK 125‑131 gibi eski yapı üzerine kurulu. Ancak bu alanın dijitale ve toplumsal değişime adaptasyonu gerekiyor. Yargı kararları, içtihatlarla şekilleniyor. Bu da bireylerin “beni düzeltirler mi?” diye düşünmesini gerektiriyor.
4. Eğitim ve önleme: Küfür‑hakaret meselesi sadece hukuk değil, toplumsal kültür meselesi. Arkadaş çevrelerinde, ailede, okullarda saygı‑iletişim normlarının öğretilmesi; gelecekte ceza uygulamalarının yükünü azaltabilir.
—
Sonuç
Sonuç olarak: “Küfür edene küfür etmek” dediğimiz davranışın hukuki boyutu “otomatik suç değil ama suç olabilir” şeklinde özetlenebilir. Bizim için önemli olan, arkadaş ortamında da, online ortamda da söylenen sözlerin iz bırakabileceğini ve hukuki sorumluluk doğurabileceğini bilmek. Sonuç olarak: tepki vermek insani ama verdiğimiz tepkinin niteliği ve bağlamı, hem moral hem de hukuki açıdan kritik. Bu yüzden, “ben de aynısını yaparım” demeden önce bir duralım ve doğru şekilde değerlendirelim.
[1]: https://www.develiogludag.com/en/insult-laws-of-turkey/?utm_source=chatgpt.com “Insult Laws of Turkey (Article 125, Turkish Penal Code)”
[2]: https://www.dayibilir.com/soru/72723/dine-kufur-etmenin-cezasi-nedir?utm_source=chatgpt.com “Dine küfür etmenin cezası nedir?-72723 01232f4396f0fcc180188ff6c74b1737”
[3]: https://avukatistan.com/kufur-etmek-suc-mu-iste-kufur-etmeyi-yasaklayan-yasalar-ve-cezalari?utm_source=chatgpt.com “Küfür Etmek Suç mu? İşte Küfür Etmeyi Yasaklayan Yasalar ve Cezaları”
[4]: https://www.ozkokhukuk.com/en/hakaret-sucu-ve-cezasi/?utm_source=chatgpt.com “Insult Crime and Punishment – Av. Özlem Zennup ÖZKÖK 0 541 485 92 48”
[5]: https://avukatistan.com/internette-kufur-etmenin-hukuki-boyutlari-nelerdir?utm_source=chatgpt.com “İnternette Küfür Etmenin Hukuki Boyutları Nelerdir? – Avukatistan”
[6]: https://yandex.com.tr/yaozet/law/kufur-etme-sucu-ve-cezalari-id1-24wufdgu?utm_source=chatgpt.com “\”Küfür Etme Suçu ve Cezaları\” makalesinin özeti — YaÖzet”
[7]: https://www.ferhatbulut.av.tr/makaleler/hakaret-sucu-ve-cezasi?v=1.0.21&utm_source=chatgpt.com “Hakaret suçu ve Cezası — Av. Ferhat Bulut”